అడిగిన చోటకు ఉద్యోగిని బదిలీ చేయకపోతే రాజీనామా చేసి రాజకీయ పార్టీ స్థాపిస్తారా?’’
‘‘ఎవరి గురించి..?’’
‘‘నన్ను ఎవరైనా పిలవండి వచ్చి చేరిపోతాను. వ్యవసాయ శాఖ మంత్రిని అవుతాను అన్నారు కదా?’’
‘‘ఎవరు?
‘‘ఏ పార్టీలో చేరాలనే ఆలోచన నుంచి కొత్త పార్టీ.. అటు నుంచి నడవని పార్టీని టేకోవర్ చేసుకోవడం, కొత్త పార్టీ మధ్య ఊగిసలాడుతున్నారు కదా? ’’
‘‘ఎవరిష్టం వారిది. ఫేస్‌బుక్ తరహాలో ప్రజల అభిప్రాయాలు పంచుకునే వేదికపై ఇటీవల ఒకరు- ‘కొందరు ఐఎఎస్, ఐపిఎస్ అధికారులు ఎందుకు ఉద్యోగాలు వదిలేస్తున్నారు?’ అని అడిగారు. దానికో ఆలిండియా సివిల్ సర్వీస్ అధికారి స్పందిస్తూ- ‘రాజకీయ వత్తిడి వల్ల రాజీనామా అనేది తప్పు. ఎవరి కారణాలు వారికి ఉంటాయి. మా అమ్మకు క్యాన్సర్.. అమెతోనే ఉండాలని రాజీనామా చేశాను. నా గురువుకు పుస్తకాలు రాసుకోవడం ఆసక్తి దాని కోసం ఉద్యోగం వదిలేశాడు’ అంటూ తన మిత్ర బృందంలోని కొందరు ఏయే కారణాలతో సివిల్ సర్వీస్‌కు రాజీనామా చేశారో చక్కగా రాశారు.’’
‘‘నేనడిగిందేమిటి? నువ్వు చెబుతున్నదేమిటి? ’’
‘‘మూడు దశాబ్దాల క్రితం ఇదే విధంగా ఎన్నికల సమయంలో మెదక్ జిల్లాలో బిఎన్ శాస్ర్తీ అనే బ్యాంకు అధికారి కాంగ్రెస్ నేత బాగారెడ్డిపై ఇండిపెండెంట్‌గా పోటీకి సిద్ధమయ్యాడు. బ్యాంకు ఉద్యోగులకు ఓ సౌలభ్యం ఉంది. ఉద్యోగంలో ఉంటూ ఇండిపెండెంట్‌గా పోటీ చేయవచ్చు. అప్పట్లో బాగారెడ్డికి మెదక్ జిల్లాలో తిరుగులేదు. బ్యాంకు అధికారి శాస్ర్తీ కొన్ని వాహనాలను సమకూర్చుకున్నాడు, కార్యకర్తలను మాట్లాడి పెట్టుకున్నాడు. ఎన్నికల్లో పోటీ గురించి అతను చెబుతుండగా, మనలాంటి పెద్ద మనిషి ఒకరు- ‘చూడోయ్.. బాగారెడ్డి అంటే ఆషామాషీ కాదు. చేతి చమురు వదలడం తప్ప నువ్వు చేసేదేమీ లేద’ని నచ్చచెప్పడానికి ప్రయత్నిస్తూ మెదడులో అలోచనలను ప్రోది చేసుకుని వాటిని మాటలుగా మార్చి వివరించడానికి సిద్ధమవుతుండగా, బిఎన్ శాస్ర్తీ ఆవేశంగా- ‘ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడం ఏంటి? అని ప్రతివాడూ నీతులు చెప్పడమే..’ అంటూ తన వాదన ప్రారంభించాడు’’
‘‘ఏమని?’’
‘‘నా డబ్బు- నా ఇష్టం. ఒకడికి తాగుడు అలవాటుంటుంది. మరొకడికి పేకాట, గుర్రప్పందాలు, జూదం అలవాటు ఉంటుంది. ఈ అలవాట్లతో వాళ్లు సంతోష పడతారు. వాళ్లకు ఆ వ్యసనం ఉన్నట్టే నాకు ఎన్నికల్లో పోటీ చేయాలని ఉంది. ‘బిఎన్ శాస్ర్తీ జిందాబాద్’ అంటూ వాహనాల్లో పదిమంది కార్యకర్తలు ఊరేగుతుంటే వచ్చే కిక్కే వేరు. మందు కొట్టినా ఆ కిక్కు రాదు. మందుకిక్కు కొన్ని గంటలైతే ఎన్నికల్లో పోటీ చేసే కిక్కు జీవితమంతా ఉంటుంది. నేను సంపాదించిన డబ్బును నా ఇష్టం వచ్చినట్టు ఖర్చు చేస్తా.. అడగడానికి వీళ్లెవరు? చెప్పన్నా నా అభిప్రాయం కరెక్టా? కాదా? అంటూ ప్రశ్నించగానే- అప్పటి వరకు ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడం వల్ల డబ్బు వృథా అని చక్కగా బోధించాలని అనుకున్న నేను అవాక్కయ్యాను. ఇంకా నయం..! శాస్ర్తీ నోరు తెరవక ముందే నా అభిప్రాయం చెప్పి ఉంటే నా పరువు పోయేది.. నువ్వెవడివి సలహా ఇవ్వడానికి.. నా డబ్బు- నా ఇష్టం అనేవాడే’’
‘‘ఇంతకూ శాస్ర్తీ పోటీ చేశాడా?’’
‘‘చేశాడు.. బాగారెడ్డి భారీ మెజారిటీతో గెలిచాడు. తనకు ఎన్ని ఓట్లు వచ్చాయో శాస్ర్తీ పట్టించుకోలేదు, నేనూ పట్టించుకోలేదు. పోటీ చేయడం, నలుగురూ తన గురించి మాట్లాడుకోవడం మాత్రమే అతని లక్ష్యం. అతని లక్ష్యం నేరవేరింది. దానికి కొంత ఖర్చయిందనుకో.. మద్యం, జూదంతో పోలిస్తే ఇది తక్కువ ప్రమాదకరమైన వ్యసనమే కదా? ఆ శాస్ర్తీ ఉదంతం నాకు ముప్పయి ఏళ్ల క్రితమే మంచి నీతిని బోధించింది’’
‘‘ఏంటది?’’
‘‘ఎవడి లెక్కలు వాడికి ఉంటాయి. ఆ లెక్కలు తెలియకుండా జ్ఞానబోధ చేయాలనుకుంటే పప్పులో కాలేస్తాం అని తెలిసొచ్చింది. నిజానికి ఎన్నికల గురించి శాస్ర్తీకి ఆ రోజు నేనే బోధించాలని బోలెడు హోంవర్క్ చేసి సిద్ధపడి వెళ్లాను. కానీ తీరా అతడే నాకు బోలెడు జ్ఞానం బోధించాడు. ’’
‘‘ఈ ‘కొత్త పార్టీ ఆయనకు’ ఏం లెక్కలుంటాయి?’’
‘‘రెండు దశాబ్దాల క్రితం ఓ పార్టీ ఆధ్వర్యంలో చంపాపేటలో శిక్షణ కార్యక్రమాలు నిర్వహించే వారు. ఆ పార్టీ అధినేత ప్రారంభోపన్యాసం ముగియగానే మీడియా కొంత దూరం వచ్చాక ఒక నాయకుడు డాక్టర్ జంటను మీడియాకు పరిచయం చేశాడు. శిక్షణ తరగతుల్లో ఈ జంట వైద్య సహాయ శిబిరం నిర్వహిస్తోంది అని, వెంటనే ఆ మహిళా డాక్టర్‌ను- మీరు ఏ నియోజకవర్గం ఆశిస్తున్నారని ప్రశ్నించాను. అతని పరిచయానికి నా ప్రశ్నకు అస్సలు సంబంధం లేదు. కానీ కొన్ని రోజులకు ఆ లేడీ డాక్టర్ పెద్దపల్లి నియోజకవర్గం నుంచి పోటీ చేశారు. రాజకీయాల గురించి ఈ మధ్య ఓషో వీడియో ప్రసంగం వింటుంటే ఇది గుర్తుకొచ్చింది. నాయకులు తొలుత ఏదో ఒక సేవా కార్యక్రమాల ద్వారానే రాజకీయాలు ప్రారంభిస్తారని ఓషో రాజకీయాల స్వరూపం గురించి వివరించారు. యూ ట్యూబ్‌లో వీడియో ఉంది.. ఆసక్తి ఉంటే దాన్ని చూడు..’’
‘‘ఓషో రాజకీయ నాయకుడా?’’
‘‘కాదు. సర్వం తెలిసిన వాడు. అతనికి రాజకీయమే కాదు తెలియనిది ఏదీ లేదు. మర్రి వృక్షం కూడా చిన్న విత్తనంతోనే ప్రారంభం అవుతుంది. ఏదో ఒక రూపంలో సేవ ద్వారానే రాజకీయాలు మొదలవుతాయి. అది వేసవిలో మంచి నీటి ట్యాంకుల సరఫరా కావచ్చు, రక్తదాన శిబిరాలు, కుల భోజనాల్లో వాటర్ బాటిల్స్ పంపిణీ.. ఇలా సేవారూపం ఏదైనా కావచ్చు. నియోజకవర్గ స్థాయిని బట్టి, నాయకుని స్థాయి బట్టి సేవ ఉంటుంది. ఐతే సేవ చేసేవారందరి లక్ష్యం అదే అని నేను అనడం లేదు. మానసిక తృప్తి కోసం సేవ చేసే వారు కూడా ఉంటారు. ఆ స్టైల్ వేరుగా ఉంటుంది.’’
‘‘సరే.. కొత్త పార్టీకి గిరాకీ ఎలా ఉంటుందంటావు’’
‘‘నానో కారు మార్కెట్‌లోకి విడుదల చేసినప్పుడు టాటా ఎన్నో ఆశలు పెట్టుకొని భావోద్వేగంతో విడుదల చేశారు. మూసేసినప్పుడు కూడా అంతే భావోద్వేగం చూపారు. నానో కారును నేను అద్భుతంగా నడిపిస్తానని ఎవరైనా ముందుకు వస్తే మనమెందుకు వద్దనాలి. టేకోవర్ చేసిన ఎన్నో కంపెనీలు బాగా నడిచిన ఉదంతాలు ఉన్నాయి. నడవనివీ ఉన్నాయి. ఎవరి బడ్జెట్ లెక్కలు వారికుంటాయి. ఏం జరుగుతుందో చూద్దాం...’’
*
బుద్దామురళి (జనాంతికం 30-11-2018)
‘‘ఎవరి గురించి..?’’
‘‘నన్ను ఎవరైనా పిలవండి వచ్చి చేరిపోతాను. వ్యవసాయ శాఖ మంత్రిని అవుతాను అన్నారు కదా?’’
‘‘ఎవరు?
‘‘ఏ పార్టీలో చేరాలనే ఆలోచన నుంచి కొత్త పార్టీ.. అటు నుంచి నడవని పార్టీని టేకోవర్ చేసుకోవడం, కొత్త పార్టీ మధ్య ఊగిసలాడుతున్నారు కదా? ’’
‘‘ఎవరిష్టం వారిది. ఫేస్‌బుక్ తరహాలో ప్రజల అభిప్రాయాలు పంచుకునే వేదికపై ఇటీవల ఒకరు- ‘కొందరు ఐఎఎస్, ఐపిఎస్ అధికారులు ఎందుకు ఉద్యోగాలు వదిలేస్తున్నారు?’ అని అడిగారు. దానికో ఆలిండియా సివిల్ సర్వీస్ అధికారి స్పందిస్తూ- ‘రాజకీయ వత్తిడి వల్ల రాజీనామా అనేది తప్పు. ఎవరి కారణాలు వారికి ఉంటాయి. మా అమ్మకు క్యాన్సర్.. అమెతోనే ఉండాలని రాజీనామా చేశాను. నా గురువుకు పుస్తకాలు రాసుకోవడం ఆసక్తి దాని కోసం ఉద్యోగం వదిలేశాడు’ అంటూ తన మిత్ర బృందంలోని కొందరు ఏయే కారణాలతో సివిల్ సర్వీస్‌కు రాజీనామా చేశారో చక్కగా రాశారు.’’
‘‘నేనడిగిందేమిటి? నువ్వు చెబుతున్నదేమిటి? ’’
‘‘మూడు దశాబ్దాల క్రితం ఇదే విధంగా ఎన్నికల సమయంలో మెదక్ జిల్లాలో బిఎన్ శాస్ర్తీ అనే బ్యాంకు అధికారి కాంగ్రెస్ నేత బాగారెడ్డిపై ఇండిపెండెంట్‌గా పోటీకి సిద్ధమయ్యాడు. బ్యాంకు ఉద్యోగులకు ఓ సౌలభ్యం ఉంది. ఉద్యోగంలో ఉంటూ ఇండిపెండెంట్‌గా పోటీ చేయవచ్చు. అప్పట్లో బాగారెడ్డికి మెదక్ జిల్లాలో తిరుగులేదు. బ్యాంకు అధికారి శాస్ర్తీ కొన్ని వాహనాలను సమకూర్చుకున్నాడు, కార్యకర్తలను మాట్లాడి పెట్టుకున్నాడు. ఎన్నికల్లో పోటీ గురించి అతను చెబుతుండగా, మనలాంటి పెద్ద మనిషి ఒకరు- ‘చూడోయ్.. బాగారెడ్డి అంటే ఆషామాషీ కాదు. చేతి చమురు వదలడం తప్ప నువ్వు చేసేదేమీ లేద’ని నచ్చచెప్పడానికి ప్రయత్నిస్తూ మెదడులో అలోచనలను ప్రోది చేసుకుని వాటిని మాటలుగా మార్చి వివరించడానికి సిద్ధమవుతుండగా, బిఎన్ శాస్ర్తీ ఆవేశంగా- ‘ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడం ఏంటి? అని ప్రతివాడూ నీతులు చెప్పడమే..’ అంటూ తన వాదన ప్రారంభించాడు’’
‘‘ఏమని?’’
‘‘నా డబ్బు- నా ఇష్టం. ఒకడికి తాగుడు అలవాటుంటుంది. మరొకడికి పేకాట, గుర్రప్పందాలు, జూదం అలవాటు ఉంటుంది. ఈ అలవాట్లతో వాళ్లు సంతోష పడతారు. వాళ్లకు ఆ వ్యసనం ఉన్నట్టే నాకు ఎన్నికల్లో పోటీ చేయాలని ఉంది. ‘బిఎన్ శాస్ర్తీ జిందాబాద్’ అంటూ వాహనాల్లో పదిమంది కార్యకర్తలు ఊరేగుతుంటే వచ్చే కిక్కే వేరు. మందు కొట్టినా ఆ కిక్కు రాదు. మందుకిక్కు కొన్ని గంటలైతే ఎన్నికల్లో పోటీ చేసే కిక్కు జీవితమంతా ఉంటుంది. నేను సంపాదించిన డబ్బును నా ఇష్టం వచ్చినట్టు ఖర్చు చేస్తా.. అడగడానికి వీళ్లెవరు? చెప్పన్నా నా అభిప్రాయం కరెక్టా? కాదా? అంటూ ప్రశ్నించగానే- అప్పటి వరకు ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడం వల్ల డబ్బు వృథా అని చక్కగా బోధించాలని అనుకున్న నేను అవాక్కయ్యాను. ఇంకా నయం..! శాస్ర్తీ నోరు తెరవక ముందే నా అభిప్రాయం చెప్పి ఉంటే నా పరువు పోయేది.. నువ్వెవడివి సలహా ఇవ్వడానికి.. నా డబ్బు- నా ఇష్టం అనేవాడే’’
‘‘ఇంతకూ శాస్ర్తీ పోటీ చేశాడా?’’
‘‘చేశాడు.. బాగారెడ్డి భారీ మెజారిటీతో గెలిచాడు. తనకు ఎన్ని ఓట్లు వచ్చాయో శాస్ర్తీ పట్టించుకోలేదు, నేనూ పట్టించుకోలేదు. పోటీ చేయడం, నలుగురూ తన గురించి మాట్లాడుకోవడం మాత్రమే అతని లక్ష్యం. అతని లక్ష్యం నేరవేరింది. దానికి కొంత ఖర్చయిందనుకో.. మద్యం, జూదంతో పోలిస్తే ఇది తక్కువ ప్రమాదకరమైన వ్యసనమే కదా? ఆ శాస్ర్తీ ఉదంతం నాకు ముప్పయి ఏళ్ల క్రితమే మంచి నీతిని బోధించింది’’
‘‘ఏంటది?’’
‘‘ఎవడి లెక్కలు వాడికి ఉంటాయి. ఆ లెక్కలు తెలియకుండా జ్ఞానబోధ చేయాలనుకుంటే పప్పులో కాలేస్తాం అని తెలిసొచ్చింది. నిజానికి ఎన్నికల గురించి శాస్ర్తీకి ఆ రోజు నేనే బోధించాలని బోలెడు హోంవర్క్ చేసి సిద్ధపడి వెళ్లాను. కానీ తీరా అతడే నాకు బోలెడు జ్ఞానం బోధించాడు. ’’
‘‘ఈ ‘కొత్త పార్టీ ఆయనకు’ ఏం లెక్కలుంటాయి?’’
‘‘రెండు దశాబ్దాల క్రితం ఓ పార్టీ ఆధ్వర్యంలో చంపాపేటలో శిక్షణ కార్యక్రమాలు నిర్వహించే వారు. ఆ పార్టీ అధినేత ప్రారంభోపన్యాసం ముగియగానే మీడియా కొంత దూరం వచ్చాక ఒక నాయకుడు డాక్టర్ జంటను మీడియాకు పరిచయం చేశాడు. శిక్షణ తరగతుల్లో ఈ జంట వైద్య సహాయ శిబిరం నిర్వహిస్తోంది అని, వెంటనే ఆ మహిళా డాక్టర్‌ను- మీరు ఏ నియోజకవర్గం ఆశిస్తున్నారని ప్రశ్నించాను. అతని పరిచయానికి నా ప్రశ్నకు అస్సలు సంబంధం లేదు. కానీ కొన్ని రోజులకు ఆ లేడీ డాక్టర్ పెద్దపల్లి నియోజకవర్గం నుంచి పోటీ చేశారు. రాజకీయాల గురించి ఈ మధ్య ఓషో వీడియో ప్రసంగం వింటుంటే ఇది గుర్తుకొచ్చింది. నాయకులు తొలుత ఏదో ఒక సేవా కార్యక్రమాల ద్వారానే రాజకీయాలు ప్రారంభిస్తారని ఓషో రాజకీయాల స్వరూపం గురించి వివరించారు. యూ ట్యూబ్‌లో వీడియో ఉంది.. ఆసక్తి ఉంటే దాన్ని చూడు..’’
‘‘ఓషో రాజకీయ నాయకుడా?’’
‘‘కాదు. సర్వం తెలిసిన వాడు. అతనికి రాజకీయమే కాదు తెలియనిది ఏదీ లేదు. మర్రి వృక్షం కూడా చిన్న విత్తనంతోనే ప్రారంభం అవుతుంది. ఏదో ఒక రూపంలో సేవ ద్వారానే రాజకీయాలు మొదలవుతాయి. అది వేసవిలో మంచి నీటి ట్యాంకుల సరఫరా కావచ్చు, రక్తదాన శిబిరాలు, కుల భోజనాల్లో వాటర్ బాటిల్స్ పంపిణీ.. ఇలా సేవారూపం ఏదైనా కావచ్చు. నియోజకవర్గ స్థాయిని బట్టి, నాయకుని స్థాయి బట్టి సేవ ఉంటుంది. ఐతే సేవ చేసేవారందరి లక్ష్యం అదే అని నేను అనడం లేదు. మానసిక తృప్తి కోసం సేవ చేసే వారు కూడా ఉంటారు. ఆ స్టైల్ వేరుగా ఉంటుంది.’’
‘‘సరే.. కొత్త పార్టీకి గిరాకీ ఎలా ఉంటుందంటావు’’
‘‘నానో కారు మార్కెట్‌లోకి విడుదల చేసినప్పుడు టాటా ఎన్నో ఆశలు పెట్టుకొని భావోద్వేగంతో విడుదల చేశారు. మూసేసినప్పుడు కూడా అంతే భావోద్వేగం చూపారు. నానో కారును నేను అద్భుతంగా నడిపిస్తానని ఎవరైనా ముందుకు వస్తే మనమెందుకు వద్దనాలి. టేకోవర్ చేసిన ఎన్నో కంపెనీలు బాగా నడిచిన ఉదంతాలు ఉన్నాయి. నడవనివీ ఉన్నాయి. ఎవరి బడ్జెట్ లెక్కలు వారికుంటాయి. ఏం జరుగుతుందో చూద్దాం...’’
*
బుద్దామురళి (జనాంతికం 30-11-2018)
