‘‘మనిషన్నాక అనేక పనులుంటాయి. ఏం మీకుండవా? వారం రోజులు సెలవు పెడితే ఇక అంతేనా? ప్రపంచంలో ఎవరూ సెలవు పెట్టరా? ఏం నువ్వు సెలవు పెట్టవా? అంతెందుకు ట్రంప్ భార్యాపిల్లలతో విహారానికి వెళ్లడా? మోదీ మొన్న వెళ్లలేదా? అతనెవరో చానల్ అతనితో కలిసి అడవుల్లో తిరగలేదా? మీ అందరూ సెలవు పెడతారు. నేనెందుకు సెలవు పెట్టోద్దు’’
‘‘మీ బాసే కాదు బాస్ ప్రపంచంలో ఏ బాస్‌కైనా సెలవులంటే పడదు. అంతెందుకు మీ ఇంట్లో పనిమనిషి సెలవు పెడితే మీ ఆవిడ ఊరుకుంటుందా? ఏమైందో చెప్పు?’’
‘‘ఫేస్‌బుక్‌లో స్టేటస్ అప్‌డేట్ చేశాను కూడా సెలవుపై వెళుతున్నాను. వారం రోజులు ఎవరికీ అందుబాటు లో ఉండను అని. ఇన్ని దశాబ్దాల నుంచి లేని తొందర ఈ వారంలోనే వచ్చిందా? నేను సెలవులో ఉన్నది చూసి నిర్ణయం తీసుకుంటారా?’’
‘‘ఔను తప్పే కుటుంబ పెద్దగా చెప్పకుండా కుటుంబం కీలక నిర్ణయం తీసుకోవడం తప్పే. మీ ఇంట్లో వాళ్లు నీ సెలవులో అంత కీలక నిర్ణయం ఏం తీసుకున్నారు?’’
‘‘ఇంటి నిర్ణయం కాదు.’’
‘‘మరి?’’
‘‘నేను సెలవులో ఉన్నది చూసి మోదీ కాశ్మీర్‌పై నిర్ణయం తీసుకున్నారు. దీని వెనుక ఆయనకు ట్రంప్ మద్దతు కూడా ఉన్నట్టుంది. ఇదేం ప్రజాస్వామ్యం ఇదేం దేశం. సెలవులు ముగించుకుని వచ్చాక, నా అభిప్రాయం అడిగి నిర్ణయం తీసుకోవలసింది’’
‘‘ఓరి భడవా! ఇదా విషయం నువ్వు సరదాగా అంటున్నావో సీరియస్‌గా అంటున్నావో తెలియదు కానీ... సామాజిక మాధ్యమాల్లో కొందరి కామెంట్లు చూస్తుంటే నాకూ ఇలానే అనిపించింది. అదేదో ఫేస్‌బుక్‌లో బిజీగా ఉండే వీరితో చర్చించిన తరువాతనే మోదీ నిర్ణయం తీసుకోవాలి అన్నట్టుగా ఉంది. సామాజిక మాధ్యమాలు పుట్టక ముందు ఇలాంటి మాటలు ‘లెఫ్ట్’ వైపు వారి నుంచి వినిపించేవి. వామవాదం వారు చిక్కిశల్యమై అదృశ్యమయ్యారు. కానీ వారి మాటలు వినిపిస్తున్నాయి.’’
‘‘ ఈ రోజు వంట ఏం వండుతున్నావ్! డియర్ అని భార్యను ముద్దుగా అడిగితేనే.. ఫోరా కుయ్యా వండింది ఇష్టం ఉంటే తిను లేకుంటే వెళ్లిపో అని గట్టిగా చెబుతుంది. అలాంటిది కాశ్మీర్ వంటి కీలక విషయంపై కోన్ కిస్కాలతో చర్చించి నిర్ణయం తీసుకుంటారా! మన అమాయకత్వం కానీ... ఏదో ప్రజాస్వామ్యం .. చీకటి రోజు, హక్కులు అనే మాటలు ఉపయోగించేందుకు బాగుంటాయని అంటుంటాం’’
‘‘నీలో నాకు బాగా నచ్చే విషయం ఇదేనోయ్! ఎక్కువ సార్లు సిల్లీగా ఆలోచించినా, తరువాత ప్రాక్టికల్‌గా ఆలోచించి నిన్ను నువ్వే సముదాయించుకుంటావ్’’
‘‘రోజూ చచ్చే వాడి కోసం ఏడిచే వాడెవడు అన్నట్టు రోజూ ఏడవడం కన్నా కాశ్మీర్‌పై ఏదో ఒక నిర్ణయం తీసుకున్నారు. ఏమైతే అది అయింది చూద్దాం ఏమవుతుందో?’’
‘‘ఐనా ప్రపంచం క్లిష్టపరిస్థితిలో ఉంటే నువ్వు అంతగా నవ్వడం ఏమీ బాగోలేదు ’’
‘‘నా నవ్వుకు ప్రపంచం క్లిష్టపరిస్థితిలో ఉండడానికి అస్సలు సంబంధం లేదు. ఐనా ప్రపంచం క్లిష్టపరిస్థితిలో ఉందని నీకెవరు చెప్పారు?’’
‘‘మరెందుకు నవ్వుతున్నావ్?’’
‘‘పాకిస్తాన్ కార్టూనిస్ట్ ఎవరైనా తెలిస్తే బాగుండు కార్టూన్‌కు ఓ మంచి ఐడియా వచ్చింది’’
‘‘ఏమా ఐడియా?’’
‘‘అక్టోబర్‌లో భారత్‌తో యుద్ధం చేస్తామని పాక్ మంత్రి ఒకరు ప్రకటించారు కదా? ఒక రూపాయి దానం చేయండి బాబూ! ఇండియాతో యుద్ధం చేస్తాం అని అడుక్కుంటున్నట్టు కార్టూన్ వేస్తే పేలిపోతుంది కదూ’’
‘‘పాకిస్తాన్ మీడియాలో ఇలాంటి కార్టూన్ వేస్తే ఆ పత్రికను పేల్చేస్తారు.’’
‘‘ఇండియాలో వేస్తే...’’
‘‘ఒక్కొక్కరు ఒక్కో విధంగా స్పందిస్తారు. రాజకీయ పక్షాలు, సిద్ధాంతాలు, సామాజిక వర్గాలు, రాష్ట్రాలను బట్టి ఉంటుంది’’
‘‘ఏది ఉదాహరణకు ఒక్కటి చెప్పు?’’
‘‘మోదీ భక్తులు అహంకారంతో వేసిన కార్టూన్ ... అంటారు లిబరల్ వాదులు’’
‘‘ఎప్పటి నుంచో నాకో సందేహం? తమ దేశం ఏం చేసినా తప్పు పట్టే మేధావులు మన దేశంలోనే ఉంటారా? అన్ని దేశాల్లో ఉంటారా? తప్పును తప్పు అని నిలదీయడం అభ్యుదయం అవుతుందా? ఏం చేసినా తప్పు అనడమే అభ్యుదయమా?’’
‘‘మరీ దేశమంతా అలానే ఉన్నారనుకోకు... మొన్న పాక్ దేశీయులు అమెరికాలో భారత జాతీయ పతాకాన్ని కాలుతో తొక్కుతూ నినాదాలు చేస్తుంటే ఓ మహిళా జర్నలిస్టు అడ్డుకుని జాతీయ పతాకాన్ని చేతిలోకి తీసుకుంది. అందరూ ఒకేలా ఉంటారని ఎందుకనుకుంటావు’’
‘‘నువ్వు ఎందుకు నవ్వావో చెప్పనే లేదు’’
‘‘మా వద్ద అణుబాంబులు ఉన్నాయి. ఇండియాపై అణుబాంబులు వేస్తామని పాక్ అధ్యక్షుడు ఇమ్రాన్‌ఖాన్ హెచ్చరించాడు. ఇదెంత సీరియస్ విషయం కదా? దీనిపై ఒక నెట్‌జన్ కామెంట్ చేస్తూ మా వద్ద ఉన్న అణుబాంబులు మేమేమైనా రాహుల్ గాంధీ పెళ్లిలో వేయడానికి ఉపయోగించుకుంటామా? అని ప్రశ్నించాడు. అది గుర్తుకు వచ్చి’’
‘‘అవి రెండూ జరిగే పనులు కావు’’
‘‘ఏ రెండు’’
‘‘రాహుల్ పెళ్లి.. యుద్ధంలో అణుబాంబుల ప్రయోగం’’
‘‘అలా అనుకుంటావు. నీకు గుర్తుందా. తెలంగాణ సమస్య, కాశ్మీర్ వివాదం ఎప్పటికీ పరిష్కారం కావు అని చాలా మంది కొన్ని దశాబ్దాల పాటు జోకులేసుకున్నాం. తెలంగాణకు కెసిఆర్ రూపంలో పరిష్కారం లభిస్తే, మోదీ రూపంలో కాశ్మీర్ సమస్యకు పరిష్కారం లభించింది. ’’
‘‘అంతే అంటావా?’’
‘‘ఈ పరిష్కారాలు కొందరికి నచ్చవచ్చు, కొందరికి నచ్చక పోవచ్చు. పరిష్కార ఫలితాల కాలం చెబుతుంది.’’
‘‘మరి పాక్ యుద్ధం చేస్తే..’’
‘‘వెనకటికొకడు లేస్తే మనిషిని కాను అన్నాడట! నిండా అప్పుల్లో మునిగిపోయి... కాగితం రెండు వైపుల వాడాలని, పెట్రోల్ ఎక్కువగా వాడొద్దు అనేంత వరకు వచ్చిన పాక్ ఆర్థిక పరిస్థితి తెలిసే అడుగుతున్నావా? ఒక దేశం మరో దేశంతో యుద్ధం చేయడం అంటే దొంగ చాటుగా మానవ బాంబులను ప్రయోగించడం కాదు.’’
‘‘ఔను ఈ మధ్య పాక్ మేధావుల ఉపన్యాసాల వీడియోలు కొన్ని చూశాను. మన గ్రామాల్లో ఎవరు కనిపించినా అప్పులు అడిగే వాడ్ని చూస్తే పారిపోతారు. ఇప్పుడు ప్రపంచమనే గ్రామంలో పాక్ పరిస్థితి అలానే ఉందని పాక్ మేధావి ఒకరు చెప్పారు.ఐనా ప్రజలను సంతృప్తి పరిచేందుకు యుద్ధం అంటూ ప్రకటనలు చేయాలి తప్పదు’’
‘‘ఔను బిక్షగాడు యుద్ధం చేయడు.’’
బుద్ధా మురళి (జనాంతికం 30-8-2019)
‘‘మీ బాసే కాదు బాస్ ప్రపంచంలో ఏ బాస్‌కైనా సెలవులంటే పడదు. అంతెందుకు మీ ఇంట్లో పనిమనిషి సెలవు పెడితే మీ ఆవిడ ఊరుకుంటుందా? ఏమైందో చెప్పు?’’
‘‘ఫేస్‌బుక్‌లో స్టేటస్ అప్‌డేట్ చేశాను కూడా సెలవుపై వెళుతున్నాను. వారం రోజులు ఎవరికీ అందుబాటు లో ఉండను అని. ఇన్ని దశాబ్దాల నుంచి లేని తొందర ఈ వారంలోనే వచ్చిందా? నేను సెలవులో ఉన్నది చూసి నిర్ణయం తీసుకుంటారా?’’
‘‘ఔను తప్పే కుటుంబ పెద్దగా చెప్పకుండా కుటుంబం కీలక నిర్ణయం తీసుకోవడం తప్పే. మీ ఇంట్లో వాళ్లు నీ సెలవులో అంత కీలక నిర్ణయం ఏం తీసుకున్నారు?’’
‘‘ఇంటి నిర్ణయం కాదు.’’
‘‘మరి?’’
‘‘నేను సెలవులో ఉన్నది చూసి మోదీ కాశ్మీర్‌పై నిర్ణయం తీసుకున్నారు. దీని వెనుక ఆయనకు ట్రంప్ మద్దతు కూడా ఉన్నట్టుంది. ఇదేం ప్రజాస్వామ్యం ఇదేం దేశం. సెలవులు ముగించుకుని వచ్చాక, నా అభిప్రాయం అడిగి నిర్ణయం తీసుకోవలసింది’’
‘‘ఓరి భడవా! ఇదా విషయం నువ్వు సరదాగా అంటున్నావో సీరియస్‌గా అంటున్నావో తెలియదు కానీ... సామాజిక మాధ్యమాల్లో కొందరి కామెంట్లు చూస్తుంటే నాకూ ఇలానే అనిపించింది. అదేదో ఫేస్‌బుక్‌లో బిజీగా ఉండే వీరితో చర్చించిన తరువాతనే మోదీ నిర్ణయం తీసుకోవాలి అన్నట్టుగా ఉంది. సామాజిక మాధ్యమాలు పుట్టక ముందు ఇలాంటి మాటలు ‘లెఫ్ట్’ వైపు వారి నుంచి వినిపించేవి. వామవాదం వారు చిక్కిశల్యమై అదృశ్యమయ్యారు. కానీ వారి మాటలు వినిపిస్తున్నాయి.’’
‘‘ ఈ రోజు వంట ఏం వండుతున్నావ్! డియర్ అని భార్యను ముద్దుగా అడిగితేనే.. ఫోరా కుయ్యా వండింది ఇష్టం ఉంటే తిను లేకుంటే వెళ్లిపో అని గట్టిగా చెబుతుంది. అలాంటిది కాశ్మీర్ వంటి కీలక విషయంపై కోన్ కిస్కాలతో చర్చించి నిర్ణయం తీసుకుంటారా! మన అమాయకత్వం కానీ... ఏదో ప్రజాస్వామ్యం .. చీకటి రోజు, హక్కులు అనే మాటలు ఉపయోగించేందుకు బాగుంటాయని అంటుంటాం’’
‘‘నీలో నాకు బాగా నచ్చే విషయం ఇదేనోయ్! ఎక్కువ సార్లు సిల్లీగా ఆలోచించినా, తరువాత ప్రాక్టికల్‌గా ఆలోచించి నిన్ను నువ్వే సముదాయించుకుంటావ్’’
‘‘రోజూ చచ్చే వాడి కోసం ఏడిచే వాడెవడు అన్నట్టు రోజూ ఏడవడం కన్నా కాశ్మీర్‌పై ఏదో ఒక నిర్ణయం తీసుకున్నారు. ఏమైతే అది అయింది చూద్దాం ఏమవుతుందో?’’
‘‘ఐనా ప్రపంచం క్లిష్టపరిస్థితిలో ఉంటే నువ్వు అంతగా నవ్వడం ఏమీ బాగోలేదు ’’
‘‘నా నవ్వుకు ప్రపంచం క్లిష్టపరిస్థితిలో ఉండడానికి అస్సలు సంబంధం లేదు. ఐనా ప్రపంచం క్లిష్టపరిస్థితిలో ఉందని నీకెవరు చెప్పారు?’’
‘‘మరెందుకు నవ్వుతున్నావ్?’’
‘‘పాకిస్తాన్ కార్టూనిస్ట్ ఎవరైనా తెలిస్తే బాగుండు కార్టూన్‌కు ఓ మంచి ఐడియా వచ్చింది’’
‘‘ఏమా ఐడియా?’’
‘‘అక్టోబర్‌లో భారత్‌తో యుద్ధం చేస్తామని పాక్ మంత్రి ఒకరు ప్రకటించారు కదా? ఒక రూపాయి దానం చేయండి బాబూ! ఇండియాతో యుద్ధం చేస్తాం అని అడుక్కుంటున్నట్టు కార్టూన్ వేస్తే పేలిపోతుంది కదూ’’
‘‘పాకిస్తాన్ మీడియాలో ఇలాంటి కార్టూన్ వేస్తే ఆ పత్రికను పేల్చేస్తారు.’’
‘‘ఇండియాలో వేస్తే...’’
‘‘ఒక్కొక్కరు ఒక్కో విధంగా స్పందిస్తారు. రాజకీయ పక్షాలు, సిద్ధాంతాలు, సామాజిక వర్గాలు, రాష్ట్రాలను బట్టి ఉంటుంది’’
‘‘ఏది ఉదాహరణకు ఒక్కటి చెప్పు?’’
‘‘మోదీ భక్తులు అహంకారంతో వేసిన కార్టూన్ ... అంటారు లిబరల్ వాదులు’’
‘‘ఎప్పటి నుంచో నాకో సందేహం? తమ దేశం ఏం చేసినా తప్పు పట్టే మేధావులు మన దేశంలోనే ఉంటారా? అన్ని దేశాల్లో ఉంటారా? తప్పును తప్పు అని నిలదీయడం అభ్యుదయం అవుతుందా? ఏం చేసినా తప్పు అనడమే అభ్యుదయమా?’’
‘‘మరీ దేశమంతా అలానే ఉన్నారనుకోకు... మొన్న పాక్ దేశీయులు అమెరికాలో భారత జాతీయ పతాకాన్ని కాలుతో తొక్కుతూ నినాదాలు చేస్తుంటే ఓ మహిళా జర్నలిస్టు అడ్డుకుని జాతీయ పతాకాన్ని చేతిలోకి తీసుకుంది. అందరూ ఒకేలా ఉంటారని ఎందుకనుకుంటావు’’
‘‘నువ్వు ఎందుకు నవ్వావో చెప్పనే లేదు’’
‘‘మా వద్ద అణుబాంబులు ఉన్నాయి. ఇండియాపై అణుబాంబులు వేస్తామని పాక్ అధ్యక్షుడు ఇమ్రాన్‌ఖాన్ హెచ్చరించాడు. ఇదెంత సీరియస్ విషయం కదా? దీనిపై ఒక నెట్‌జన్ కామెంట్ చేస్తూ మా వద్ద ఉన్న అణుబాంబులు మేమేమైనా రాహుల్ గాంధీ పెళ్లిలో వేయడానికి ఉపయోగించుకుంటామా? అని ప్రశ్నించాడు. అది గుర్తుకు వచ్చి’’
‘‘అవి రెండూ జరిగే పనులు కావు’’
‘‘ఏ రెండు’’
‘‘రాహుల్ పెళ్లి.. యుద్ధంలో అణుబాంబుల ప్రయోగం’’
‘‘అలా అనుకుంటావు. నీకు గుర్తుందా. తెలంగాణ సమస్య, కాశ్మీర్ వివాదం ఎప్పటికీ పరిష్కారం కావు అని చాలా మంది కొన్ని దశాబ్దాల పాటు జోకులేసుకున్నాం. తెలంగాణకు కెసిఆర్ రూపంలో పరిష్కారం లభిస్తే, మోదీ రూపంలో కాశ్మీర్ సమస్యకు పరిష్కారం లభించింది. ’’
‘‘అంతే అంటావా?’’
‘‘ఈ పరిష్కారాలు కొందరికి నచ్చవచ్చు, కొందరికి నచ్చక పోవచ్చు. పరిష్కార ఫలితాల కాలం చెబుతుంది.’’
‘‘మరి పాక్ యుద్ధం చేస్తే..’’
‘‘వెనకటికొకడు లేస్తే మనిషిని కాను అన్నాడట! నిండా అప్పుల్లో మునిగిపోయి... కాగితం రెండు వైపుల వాడాలని, పెట్రోల్ ఎక్కువగా వాడొద్దు అనేంత వరకు వచ్చిన పాక్ ఆర్థిక పరిస్థితి తెలిసే అడుగుతున్నావా? ఒక దేశం మరో దేశంతో యుద్ధం చేయడం అంటే దొంగ చాటుగా మానవ బాంబులను ప్రయోగించడం కాదు.’’
‘‘ఔను ఈ మధ్య పాక్ మేధావుల ఉపన్యాసాల వీడియోలు కొన్ని చూశాను. మన గ్రామాల్లో ఎవరు కనిపించినా అప్పులు అడిగే వాడ్ని చూస్తే పారిపోతారు. ఇప్పుడు ప్రపంచమనే గ్రామంలో పాక్ పరిస్థితి అలానే ఉందని పాక్ మేధావి ఒకరు చెప్పారు.ఐనా ప్రజలను సంతృప్తి పరిచేందుకు యుద్ధం అంటూ ప్రకటనలు చేయాలి తప్పదు’’
‘‘ఔను బిక్షగాడు యుద్ధం చేయడు.’’
బుద్ధా మురళి (జనాంతికం 30-8-2019)
