‘‘మా ఇంటిపై నరదిష్టి పడింది. ఎవరి కన్నుకుట్టిందో కానీ ఇబ్బందులన్నీ మాకే. జీతం రాగానే అస్సలు డబ్బులు మిగలడం లేదు. పిల్లలు పెద్దవారవుతున్నారు. వారి చదువులు, ఇతర ఖర్చులు తలుచుకుంటే భయమేస్తుంది’’
‘‘మరేం చేద్దామనుకుంటున్నారు.?’’
‘‘మా బంధువు చెబితే ఆ మధ్య పూజలు చేయించాం. ఐనా పెద్దగా మార్పు లేదు. ఆయనెవరో పవర్‌ఫుల్ యంత్రాలు ఇస్తున్నారట! రెండు రోజులు సెలవు పెట్టయినా వెళ్లి రావాలి అనుకుంటున్నాను’’
‘‘మూర్తిగారు మీ సమస్య నాకు అర్థమైంది. ఆయన ఇచ్చే యంత్రాల కన్నా డబుల్ ఫవర్‌ఫుల్ యంత్రాన్ని నేను సగం ధరకే ఇప్పిస్తాను తీసుకుంటారా?’’
‘‘అదేంటి మీరు ఇలాంటివి నమ్మరు కదా? మీరు కూడా యంత్రాల్లోకి వచ్చారా?’’
‘‘నమ్మకాలదేముంది? ఇంత లాభసాటి వ్యాపారం కళ్ల ముందు కనిపిస్తుంటే మిమ్ములను చూశాకే నాకూ ఈ వ్యాపారంలో ప్రవేశించాలనిపిస్తోంది’’
‘‘అసలే కష్టాల్లో ఉన్నాను. ఇలా నమ్మకాలను అపహాస్యం చేయడం మంచిది కాదండి. ఎవరి నమ్మకాలు వారివి.’’
‘‘నేనేమీ అపహాస్యం చేయడం లేదు. లాభసాటి వ్యాపారం నేనూ చేస్తాను అంటున్నాను’’
‘‘వ్యంగ్యం వద్దు నా సమస్యకు ఏమైనా చెప్పగలిగితే పరిష్కార మార్గం చెప్పండి’’
‘‘మీ సమస్యకు మీరే కారణం, మీ సమస్య పరిష్కరించుకునే శక్తి మీకే ఉంది. మీ మాటల్లోనే మీరు డబ్బు ఎలా ఖర్చు చేస్తున్నారో తెలుస్తోంది. మీ పద్దతులు మార్చుకోండి. నెలంతా జీతం చేస్తేవచ్చే మీ డబ్బుకు మీరే విలువ ఇవ్వకపోతే ఇక అది మీ వద్ద ఎలా నిలుస్తుంది. ’’
‘‘పూజలు, మంత్రాలు తప్పా?’’‘‘ఆ మాట నేను అనలేదు. దేవుడు లేని చోటు లేదు అంటారు. దైవాన్ని నమ్మే మీకు ఈ మాట తెలియదు అనుకోను. సమస్త విశ్వాన్ని నడిపించేది ఆ దేవుడు అని నమ్మినప్పుడు ఆ దేవుడికి లేని శక్తి రేకులు అమ్ముకునే వాడికి ఉంటుందా? దైవం అన్ని చోట్లా ఉన్నాడు. మనస్ఫూర్తిగా మనసులోనే దైవాన్ని మొక్కుకోండి. దేవుడు ఉన్నాడా? లేడా? అనే వాదన కాదు. ఉన్నాడు అని విశ్వసిస్తే మనసులోనే ప్రార్థంచండి మీ కాలనీలో ఉన్న ఆలయానికి వెళ్లి మొక్కండి. అంతే కానీ ఏవో రాతలు రాసిన, గీతలు గీసిన రేకులకు మీ కష్టార్జితం అప్పగించకండి అని చెబుతున్నాను అంతే’’
‘‘అంత నరదిష్టి ప్రభావం లేదంటారా?’’
‘‘మీరేమి అనుకోకండి మీమీద ఎవరి ప్రభావమో ఉండదు. మీ ప్రభావమే ఉంటుంది. ’’
‘‘అంటే?’’
‘‘నావద్ద డబ్బు నిలవడం లేదు అని నెపం ఎవరిమీదనో నెట్టివేయకండి. మీ డబ్బు మీ మాట వింటుంది. ముందు అది మీ కష్టార్జితం అని మీరు గ్రహించండి. ఒక్కో రూపాయి ఎంత కష్టపడితే వచ్చి చేరుతుంది. ఖర్చు చేసేప్పుడు ఈ విషయం గుర్తుకు తెచ్చుకోండి.’’
‘‘డబ్బు నిలిచే సలహా ఇస్తారా?’’
‘‘క్రెడిట్ కార్డులు పక్కన పారేయండి. అత్యవసరం ఐతే తప్ప ఉపయోగించకండి. డబ్బు చేతులతో లెక్కపెట్టి ఇవ్వడం వల్ల ఇది అవసరమా? లేదా? అనే ఆలోచన వస్తుంది.
* ఇంట్లోకి కావలసిన వస్తువులను మాల్‌లో కొనడం కన్నా షాపులో కొనడం మంచిది. కావాలంటే ఒకనెల పరీక్షించి చూడండి. మాల్‌లోకి వెళితే మనక అవసరం అయిన వస్తువులే కాదు అక్కడ అందంగా కనిపించినవన్నీ కొనేస్తాం. దీని వల్ల మనకు వచ్చే డిస్కౌంట్ కన్నా మనం అనవసరంగా పెట్టే ఖర్చు ఎక్కువ. పెద్ద పెద్ద మాల్స్‌లో ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ దొరక వచ్చు. కానీ ఆ ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ కోసం అవసరం లేని ఖర్చు చేస్తాం.
* మాల్‌కు వెళ్లినా, షాపునకు వెళ్లినా, రైతు బజార్‌కు, సంతకు వెళ్లినా ఏం కొనాలో ముందుగానే ఒక జాబితా రాసుకుని వెళ్లండి. దీని వల్ల అవసరం లేనివి కొనడం మానేస్తారు.
* నెల నెలా వాయిదాల్లో కొనడం వద్దు. ఆ వస్తువును కొనే ఆర్థిక స్థాయి వచ్చిన తరువాతే కొనండి.
* భవిష్యత్తులో ఆదాయం పెరగవచ్చు అనే అంచనాతో ఇప్పటి నుంచే ఖర్చు పెంచుకుంటే ఇబ్బందుల్లో పడిపోతారు.
* పెద్ద వస్తువు కొనాలి అనిపించినప్పుడు నెల వాయిదా వేసుకోండి. ఈ సమయంలో మార్కెట్‌లో స్టడీ చేయవచ్చు. సరైన ధర గురించి అవగాహన వస్తుంది. నెల వ్యవధి వల్ల ఆ వస్తువు నిజంగా అవసరమా? లేదా? అనే అవగాహన వస్తుంది.
* జీతం రాగానే ముందుగా ఖర్చు చేయడం కాదు. భవిష్యత్తు కోసం ముందు ఇనె్వస్ట్ చేయండి. ఆ ఇనె్వస్ట్‌మెంట్ తరువాత మిగిలిందే మీ జీతంగా భావించండి.
* ఎంత సంపాదిస్తున్నా, అంత కన్నా తక్కువే నా ఆదాయం అనే నిర్ణయానికి వచ్చి ఆ స్థాయిలోనే బతకాలి. అలా మిగిల్చింది ఇనె్వస్ట్ చేయాలి.
* కరెంటు బిల్లు మొదలుకొని, సినిమాలు, హోటల్స్, ఇంటి ఖర్చు, అన్ని రకాల ఖర్చుల జాబితా రూపొందించుకుని, అందులో అనవసరమైన ఖర్చు ఏమైనా? ఉందా? తగ్గించాల్సిన ఖర్చు ఏమైనా ఉందా? అని పరిశీలించాలి. *పిల్లలకు పెద్ద మొత్తంలో పాకెట్ మనీ ఇవ్వడం కన్నా, వారి భవిష్యత్తుకు అవసరం అయిన ఇనె్వస్ట్‌మెంట్‌ను బహుమతిగా ఇవ్వండి. అప్పటికప్పుడు వారికి దాని విలువ అర్థం కాకపోయినా భవిష్యత్తులో అర్థం అవుతుంది.
* రేపటి రోజు ఆర్థికంగా ఎలా ఉండాలని మీరు కోరుకుంటున్నారో ఊహించుకోండి. ఆ ఊహకు తగ్గట్టు ప్రణాళిక రూపొందించుకోండి.
* హఠాత్తుగా దేవుళ్లు ప్రత్యక్షమై మన మంచితనాన్ని మెచ్చుకుని పెద్ద మొత్తంలో సంపద ఇచ్చిపోతారు. లాటరీ తగులుతుంది అనే ఊహలకు బ్రేకు వేయండి. మనల్ని మనమే కరుణించుకోవాలి. మన నిర్ణయాలే మనకు లాటరీలు.
* మనకే డబ్బు, పొదుపు, ఇనె్వస్ట్‌మెంట్ గురించి తెలియకపోతే ఇక మన పిల్లలకు ఏం చెబుతాం? పిల్లలతో ఆర్థిక వ్యవహారాల గురించి చర్చించండి.
‘‘మీరేమి అనుకోకండి మీమీద ఎవరి ప్రభావమో ఉండదు. మీ ప్రభావమే ఉంటుంది. ’’
‘‘అంటే?’’
‘‘నావద్ద డబ్బు నిలవడం లేదు అని నెపం ఎవరిమీదనో నెట్టివేయకండి. మీ డబ్బు మీ మాట వింటుంది. ముందు అది మీ కష్టార్జితం అని మీరు గ్రహించండి. ఒక్కో రూపాయి ఎంత కష్టపడితే వచ్చి చేరుతుంది. ఖర్చు చేసేప్పుడు ఈ విషయం గుర్తుకు తెచ్చుకోండి.’’
‘‘డబ్బు నిలిచే సలహా ఇస్తారా?’’
‘‘క్రెడిట్ కార్డులు పక్కన పారేయండి. అత్యవసరం ఐతే తప్ప ఉపయోగించకండి. డబ్బు చేతులతో లెక్కపెట్టి ఇవ్వడం వల్ల ఇది అవసరమా? లేదా? అనే ఆలోచన వస్తుంది.
* ఇంట్లోకి కావలసిన వస్తువులను మాల్‌లో కొనడం కన్నా షాపులో కొనడం మంచిది. కావాలంటే ఒకనెల పరీక్షించి చూడండి. మాల్‌లోకి వెళితే మనక అవసరం అయిన వస్తువులే కాదు అక్కడ అందంగా కనిపించినవన్నీ కొనేస్తాం. దీని వల్ల మనకు వచ్చే డిస్కౌంట్ కన్నా మనం అనవసరంగా పెట్టే ఖర్చు ఎక్కువ. పెద్ద పెద్ద మాల్స్‌లో ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ దొరక వచ్చు. కానీ ఆ ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ కోసం అవసరం లేని ఖర్చు చేస్తాం.
* మాల్‌కు వెళ్లినా, షాపునకు వెళ్లినా, రైతు బజార్‌కు, సంతకు వెళ్లినా ఏం కొనాలో ముందుగానే ఒక జాబితా రాసుకుని వెళ్లండి. దీని వల్ల అవసరం లేనివి కొనడం మానేస్తారు.
* నెల నెలా వాయిదాల్లో కొనడం వద్దు. ఆ వస్తువును కొనే ఆర్థిక స్థాయి వచ్చిన తరువాతే కొనండి.
* భవిష్యత్తులో ఆదాయం పెరగవచ్చు అనే అంచనాతో ఇప్పటి నుంచే ఖర్చు పెంచుకుంటే ఇబ్బందుల్లో పడిపోతారు.
* పెద్ద వస్తువు కొనాలి అనిపించినప్పుడు నెల వాయిదా వేసుకోండి. ఈ సమయంలో మార్కెట్‌లో స్టడీ చేయవచ్చు. సరైన ధర గురించి అవగాహన వస్తుంది. నెల వ్యవధి వల్ల ఆ వస్తువు నిజంగా అవసరమా? లేదా? అనే అవగాహన వస్తుంది.
* జీతం రాగానే ముందుగా ఖర్చు చేయడం కాదు. భవిష్యత్తు కోసం ముందు ఇనె్వస్ట్ చేయండి. ఆ ఇనె్వస్ట్‌మెంట్ తరువాత మిగిలిందే మీ జీతంగా భావించండి.
* ఎంత సంపాదిస్తున్నా, అంత కన్నా తక్కువే నా ఆదాయం అనే నిర్ణయానికి వచ్చి ఆ స్థాయిలోనే బతకాలి. అలా మిగిల్చింది ఇనె్వస్ట్ చేయాలి.
* కరెంటు బిల్లు మొదలుకొని, సినిమాలు, హోటల్స్, ఇంటి ఖర్చు, అన్ని రకాల ఖర్చుల జాబితా రూపొందించుకుని, అందులో అనవసరమైన ఖర్చు ఏమైనా? ఉందా? తగ్గించాల్సిన ఖర్చు ఏమైనా ఉందా? అని పరిశీలించాలి. *పిల్లలకు పెద్ద మొత్తంలో పాకెట్ మనీ ఇవ్వడం కన్నా, వారి భవిష్యత్తుకు అవసరం అయిన ఇనె్వస్ట్‌మెంట్‌ను బహుమతిగా ఇవ్వండి. అప్పటికప్పుడు వారికి దాని విలువ అర్థం కాకపోయినా భవిష్యత్తులో అర్థం అవుతుంది.
* రేపటి రోజు ఆర్థికంగా ఎలా ఉండాలని మీరు కోరుకుంటున్నారో ఊహించుకోండి. ఆ ఊహకు తగ్గట్టు ప్రణాళిక రూపొందించుకోండి.
* హఠాత్తుగా దేవుళ్లు ప్రత్యక్షమై మన మంచితనాన్ని మెచ్చుకుని పెద్ద మొత్తంలో సంపద ఇచ్చిపోతారు. లాటరీ తగులుతుంది అనే ఊహలకు బ్రేకు వేయండి. మనల్ని మనమే కరుణించుకోవాలి. మన నిర్ణయాలే మనకు లాటరీలు.
* మనకే డబ్బు, పొదుపు, ఇనె్వస్ట్‌మెంట్ గురించి తెలియకపోతే ఇక మన పిల్లలకు ఏం చెబుతాం? పిల్లలతో ఆర్థిక వ్యవహారాల గురించి చర్చించండి.
రిప్లయితొలగించండివామ్మో యేమిటి వరస బెట్టి రీటైర్మెంటు మీద పడ్దారు !
జిలేబి
Yet another excellent post!! Thanks much sir!!
రిప్లయితొలగించండిI will be sharing this with my friends with your approval..