పదవీ విరమణ చేసిన తరువాత ప్రతి వ్యక్తి వద్ద ఉండాల్సిన సంపదలపై ఆమెరికాలోని యూనివర్సిటీల్లో ఇటీవల పరిశోధనలు జరిగాయి. ప్రధానంగా మూడు సంపదలు ఉండాలని ఈ పరిశోధనల ద్వారా తేల్చి చెప్పారు. ఒకటి ఆరోగ్యం, రెండు, మానవ సంబంధాలు, మూడు తగిన ఆస్తి.
ఆరోగ్యం, మానవ సంబంధాలు, డబ్బు అని ఒక్క ముక్కలో చెప్పినప్పటికీ అర్థం చేసుకుంటే వీటిలో ఆరోగ్యకరమైన జీవిత రహస్యం ఇమిడి ఉంది. జీవితం చివరి దశలోనే కాదు సాధ్యం అయినంత వరకు జీవితంలో ప్రతి దశలోనూ ఈ మూడు సంపదలు అవసరం. చదువుకునే రోజుల్లో తల్లిదండ్రులపై ఆధారపడినప్పుడు డబ్బు అనే సంపద మన చేతిలో ఉండకపోవచ్చు కానీ మిగిలిన రెండు సంపదలు ఉంటాయి.
ఆస్పత్రుల్లో భారీగా ఖర్చు చేస్తే అనారోగ్యానికి చికిత్స లభిస్తుంది కానీ ఆరోగ్యం లభించదు.
ఆరోగ్య సంపదన మనం పుట్టినప్పటి నుంచి మన వెంటే ఉంటుంది. వారసత్వంగా ఆస్తి వస్తుందో రాదో కానీ ఆరోగ్యంపై మాత్రం వారసత్వ ప్రభావం ఉంటుంది. వారసత్వంగా వచ్చే ఆరోగ్యం, అనారోగ్యం ఎలా ఉన్నా బాల్యం నుంచే ఆరోగ్యంపై దృష్టిపెట్టే వారు అదృష్టవంతులు. రిటైర్‌మెంట్, పేదలు, సంపన్నులు అనే తేడా లేదు. ఆరోగ్యవంతంగా ఉండేందుకు ఇవెవీ అడ్డంకి కాదు. ఆరోగ్యంపై అవగాహన అవసరం. రోగం వచ్చినప్పుడు, వయసు ఉడిగినప్పుడు ఆరోగ్యం గురించి ఆలోచించడం కాదు. ఆరోగ్యంగా ఉన్నప్పుడు కూడా ఆరోగ్యం గురించి ఆలోచించాలి. ఆరోగ్యకరమైన అలవాట్లు జీవితాన్ని హాయిగా జీవించే అవకాశం ఇస్తుంది. కోట్ల రూపాయల సంపద ఉన్నా అనారోగ్యంతో జీవిస్తుంటే కనీసం ఆ డబ్బును లెక్కించే శక్తి కూడా ఉండదు. ఇక వాటిని అనుభవించడం సంగతి తరువాత.
వజ్రాలను కూడా జీర్ణం చేసుకునే వయసులో తినడానికి తిండి లేదు. వజ్రాలను కూడా కొనగల స్థోమత ఉన్నప్పుడు అన్నం కూడా జీర్ణం చేసుకునేంత ఆరోగ్యం లేదు అని ఎంతో మంది ప్రముఖులు తమ జీవిత అంతిమ దశలో ఆవేదన వ్యక్తం చేయడం మనకు తెలిసిందే. ఈ పరిస్థితి రాకుండా నిరంతరం ఆరోగ్యం విషయంలో జాగ్రత్తగా ఉండడం అవసరం. అనుభవించడానికి బోలెడు సంపద ఉన్నా, ఆరోగ్యం సహకరించక పోతే బతికున్నప్పుడే నరకం కనిపిస్తుంది. వయసులో ఉన్నప్పుడు ఎలా ఉన్నా రిటైర్‌మెంట్ వయసులో అరోగ్యంపై ఏ మాత్రం అశ్రద్ధ చూపినా ప్రమాదం.
మొదటి సంపద ఆరోగ్యం అయితే రెండవ సంపద మానవ సంబంధాలు.
మానవ సంబంధాలు అంటే అప్పటికప్పుడు ఏర్పరచుకునే సంబంధాలు కావు. ఆఫీసులో రిసెప్షనిస్టు, ఎల్‌ఐసి ఏజెంట్లు అప్పటికప్పుడు ఎంతో ఆప్యాయంగా మాట్లాడవచ్చు. అది వారి డ్యూటీ.
ఆఫీసులో పని చేసే వారంతా మిత్రులు కాక పోవచ్చు. పాతిక మంది పని చేసే చోట అందరితో మాట్లాడినా ఒకరిద్దరితో స్నేహం ఏర్పడవచ్చు. ఇలాంటి స్నేహాలు రిటైర్‌మెంట్ తరువాత కూడా కొనసాగుతాయి. ఉదయం పది నుంచి సాయంత్రం ఆరుగంటల వరకు ఆఫీసులో కలిసి ఉన్నప్పుడు సహజంగా స్నేహం ఏర్పడుతుంది అయితే అవి ఉద్యోగ విరమణతో ఈ స్నేహాలు ముగిసిపోవచ్చు. అలా కాకుండా నిలిచే స్నేహాలు ఉంటాయి. ఇలాంటి స్నేహాలు రిటైర్‌మెంట్ జీవితానికి గొప్ప సంపదగా నిలుస్తాయి. చదువుకునే రోజుల్లో ఏర్పడే స్నేహాలు చివరి వరకు నిలుపుకొనే వారు అదృష్టవంతులు. వీరితో పాటు బంధువులు. వయసులో ఉన్నప్పుడు ఉద్యోగంలో బిజీగా ఉండి స్నేహితులు, బంధువులను పట్టించుకునే తీరిక లేకపోవచ్చు. బిజీగా ఉన్న రోజుల్లో దీని వల్ల పెద్దగా ఇబ్బందేమీ ఉండదు. కానీ రిటైర్ మెంట్ తరువాత జీవితంలో దీని ప్రభావం కనిపిస్తుంది. మానవ సంబంధాలు కూడా గొప్ప సంపద. డబ్బును బ్యాంకులో డిపాజిట్ చేస్తే ఎంత వడ్డీ వస్తుందో, మ్యూచువల్ ఫండ్స్‌లో డిపాజిట్ చేస్తే ఎంత వడ్డీ వస్తుందో లెక్కలు ఉంటాయి. కానీ మానవ సంబంధాల సంపదకు విలువ కట్టలేం. ఆ సంపద లేనప్పుడు వాటి విలువ తెలుస్తుంది. రిటైర్‌మెంట్ జీవితంలో కరెన్సీ ఒక్కటే ఆనందాన్ని ఇవ్వలేదు. మనసు విప్పి మాట్లాడేందుకు నలుగురు మనుషులు అవసరం. బిజీ జీవితంలో బంధువులకు దూరంగా ఉన్నా, కనీసం రిటైర్‌మెంట్ తరువాత అయినా బంధువులను అవకాశం ఉన్నప్పుడల్లా కలవడం ద్వారా బంధాలను పెంచుకోవచ్చు.
మానవ సంబంధాలు అంటే బయటివారితోనే కాదు కుటుంబ సభ్యులతోనూ మంచి సంబంధాలు ఉండాలి. వయసులో ఉండగా దంపతుల మధ్య ఎన్ని కీచులాటలు ఉన్నా, ఎవరి పనుల్లో వారు బిజీగా ఉంటారు కాబట్టి అది వేరు. రిటైర్‌మెంట్ జీవితం తరువాత పిల్లలు ఎక్కడెక్కడో స్థిరపడడంతో ఎక్కువ కాలం భార్యాభర్తలే ఉంటారు. దంపతుల మధ్య సంబంధాలు బాగుండాలి. అదే విధంగా పిల్లలు, బంధువులతో మంచి సంబంధాలు రిటైర్‌మెంట్ జీవితాన్ని ఆనందమయం చేస్తుంది. చదువుకునే రోజుల్లోని మిత్రులు, ఉద్యోగ సమయంలో కలిసిన మిత్రులు, మార్నింగ్ వాక్‌లో ఏర్పడే బంధాలు, సాహిత్యంతో అనుబంధం ఉంటే అక్కడ కుదిరిన స్నేహాలు వీటిని నిలుపుకుంటే రిటైర్‌మెంట్ జీవితాన్ని మించిన ఆనందం ఉండదు. జీవిత కాలమంతా బిజీగా గడిపినా కనీసం రిటైర్‌మెంట్ తరువాతైనా ఈ బంధాలతో జీవితాన్ని హాయిగా గడిపేయవచ్చు. ఆరోగ్యం, మానవ సంబంధాలతో పాటు రిటైర్‌మెంట్ జీవితంలో తగిన ఆర్థిక భద్రత అవసరం. రిటైర్‌మెంట్ తరువాత జీతం రాదు. అలా అని ఖర్చులు తప్పవు. రిటైర్‌మెంట్ తరువాత ఏ మేరకు ఖర్చులు ఉంటాయనే అంచనా ఉద్యోగంలో ఉన్నప్పుడే నిర్ణయించుకోవాలి. ఆ మేరకు ఆర్థిక భద్రత కోసం ఏర్పాటు చేసుకోవాలి. పెన్షన్ వచ్చే ఉద్యోగం అయితే ఆర్థిక సమస్యలు తీరినట్టే. కానీ అలా పెన్షన్ సౌకర్యం లేని వారు తమ భవిష్యత్తు ఖర్చులను ముందుగానే అంచనా వేసుకుని తగిన ఏర్పాటు చేసుకోవాలి. లేకపోతే ఆ వయసులో ఖర్చుల కోసం ఇతరుల ముందు చేయి చాచడం, లేదా అప్పుడు కూడా సంపాదిస్తే కానీ గడవని పరిస్థితిలో ఉంటే రిటైర్‌మెంట్ జీవితం కష్టంగా మారుతుంది.
ఆరోగ్యం, మానవ సంబంధాలు, డబ్బు అని ఒక్క ముక్కలో చెప్పినప్పటికీ అర్థం చేసుకుంటే వీటిలో ఆరోగ్యకరమైన జీవిత రహస్యం ఇమిడి ఉంది. జీవితం చివరి దశలోనే కాదు సాధ్యం అయినంత వరకు జీవితంలో ప్రతి దశలోనూ ఈ మూడు సంపదలు అవసరం. చదువుకునే రోజుల్లో తల్లిదండ్రులపై ఆధారపడినప్పుడు డబ్బు అనే సంపద మన చేతిలో ఉండకపోవచ్చు కానీ మిగిలిన రెండు సంపదలు ఉంటాయి.
ఆస్పత్రుల్లో భారీగా ఖర్చు చేస్తే అనారోగ్యానికి చికిత్స లభిస్తుంది కానీ ఆరోగ్యం లభించదు.
ఆరోగ్య సంపదన మనం పుట్టినప్పటి నుంచి మన వెంటే ఉంటుంది. వారసత్వంగా ఆస్తి వస్తుందో రాదో కానీ ఆరోగ్యంపై మాత్రం వారసత్వ ప్రభావం ఉంటుంది. వారసత్వంగా వచ్చే ఆరోగ్యం, అనారోగ్యం ఎలా ఉన్నా బాల్యం నుంచే ఆరోగ్యంపై దృష్టిపెట్టే వారు అదృష్టవంతులు. రిటైర్‌మెంట్, పేదలు, సంపన్నులు అనే తేడా లేదు. ఆరోగ్యవంతంగా ఉండేందుకు ఇవెవీ అడ్డంకి కాదు. ఆరోగ్యంపై అవగాహన అవసరం. రోగం వచ్చినప్పుడు, వయసు ఉడిగినప్పుడు ఆరోగ్యం గురించి ఆలోచించడం కాదు. ఆరోగ్యంగా ఉన్నప్పుడు కూడా ఆరోగ్యం గురించి ఆలోచించాలి. ఆరోగ్యకరమైన అలవాట్లు జీవితాన్ని హాయిగా జీవించే అవకాశం ఇస్తుంది. కోట్ల రూపాయల సంపద ఉన్నా అనారోగ్యంతో జీవిస్తుంటే కనీసం ఆ డబ్బును లెక్కించే శక్తి కూడా ఉండదు. ఇక వాటిని అనుభవించడం సంగతి తరువాత.
వజ్రాలను కూడా జీర్ణం చేసుకునే వయసులో తినడానికి తిండి లేదు. వజ్రాలను కూడా కొనగల స్థోమత ఉన్నప్పుడు అన్నం కూడా జీర్ణం చేసుకునేంత ఆరోగ్యం లేదు అని ఎంతో మంది ప్రముఖులు తమ జీవిత అంతిమ దశలో ఆవేదన వ్యక్తం చేయడం మనకు తెలిసిందే. ఈ పరిస్థితి రాకుండా నిరంతరం ఆరోగ్యం విషయంలో జాగ్రత్తగా ఉండడం అవసరం. అనుభవించడానికి బోలెడు సంపద ఉన్నా, ఆరోగ్యం సహకరించక పోతే బతికున్నప్పుడే నరకం కనిపిస్తుంది. వయసులో ఉన్నప్పుడు ఎలా ఉన్నా రిటైర్‌మెంట్ వయసులో అరోగ్యంపై ఏ మాత్రం అశ్రద్ధ చూపినా ప్రమాదం.
మొదటి సంపద ఆరోగ్యం అయితే రెండవ సంపద మానవ సంబంధాలు.
మానవ సంబంధాలు అంటే అప్పటికప్పుడు ఏర్పరచుకునే సంబంధాలు కావు. ఆఫీసులో రిసెప్షనిస్టు, ఎల్‌ఐసి ఏజెంట్లు అప్పటికప్పుడు ఎంతో ఆప్యాయంగా మాట్లాడవచ్చు. అది వారి డ్యూటీ.
ఆఫీసులో పని చేసే వారంతా మిత్రులు కాక పోవచ్చు. పాతిక మంది పని చేసే చోట అందరితో మాట్లాడినా ఒకరిద్దరితో స్నేహం ఏర్పడవచ్చు. ఇలాంటి స్నేహాలు రిటైర్‌మెంట్ తరువాత కూడా కొనసాగుతాయి. ఉదయం పది నుంచి సాయంత్రం ఆరుగంటల వరకు ఆఫీసులో కలిసి ఉన్నప్పుడు సహజంగా స్నేహం ఏర్పడుతుంది అయితే అవి ఉద్యోగ విరమణతో ఈ స్నేహాలు ముగిసిపోవచ్చు. అలా కాకుండా నిలిచే స్నేహాలు ఉంటాయి. ఇలాంటి స్నేహాలు రిటైర్‌మెంట్ జీవితానికి గొప్ప సంపదగా నిలుస్తాయి. చదువుకునే రోజుల్లో ఏర్పడే స్నేహాలు చివరి వరకు నిలుపుకొనే వారు అదృష్టవంతులు. వీరితో పాటు బంధువులు. వయసులో ఉన్నప్పుడు ఉద్యోగంలో బిజీగా ఉండి స్నేహితులు, బంధువులను పట్టించుకునే తీరిక లేకపోవచ్చు. బిజీగా ఉన్న రోజుల్లో దీని వల్ల పెద్దగా ఇబ్బందేమీ ఉండదు. కానీ రిటైర్ మెంట్ తరువాత జీవితంలో దీని ప్రభావం కనిపిస్తుంది. మానవ సంబంధాలు కూడా గొప్ప సంపద. డబ్బును బ్యాంకులో డిపాజిట్ చేస్తే ఎంత వడ్డీ వస్తుందో, మ్యూచువల్ ఫండ్స్‌లో డిపాజిట్ చేస్తే ఎంత వడ్డీ వస్తుందో లెక్కలు ఉంటాయి. కానీ మానవ సంబంధాల సంపదకు విలువ కట్టలేం. ఆ సంపద లేనప్పుడు వాటి విలువ తెలుస్తుంది. రిటైర్‌మెంట్ జీవితంలో కరెన్సీ ఒక్కటే ఆనందాన్ని ఇవ్వలేదు. మనసు విప్పి మాట్లాడేందుకు నలుగురు మనుషులు అవసరం. బిజీ జీవితంలో బంధువులకు దూరంగా ఉన్నా, కనీసం రిటైర్‌మెంట్ తరువాత అయినా బంధువులను అవకాశం ఉన్నప్పుడల్లా కలవడం ద్వారా బంధాలను పెంచుకోవచ్చు.
మానవ సంబంధాలు అంటే బయటివారితోనే కాదు కుటుంబ సభ్యులతోనూ మంచి సంబంధాలు ఉండాలి. వయసులో ఉండగా దంపతుల మధ్య ఎన్ని కీచులాటలు ఉన్నా, ఎవరి పనుల్లో వారు బిజీగా ఉంటారు కాబట్టి అది వేరు. రిటైర్‌మెంట్ జీవితం తరువాత పిల్లలు ఎక్కడెక్కడో స్థిరపడడంతో ఎక్కువ కాలం భార్యాభర్తలే ఉంటారు. దంపతుల మధ్య సంబంధాలు బాగుండాలి. అదే విధంగా పిల్లలు, బంధువులతో మంచి సంబంధాలు రిటైర్‌మెంట్ జీవితాన్ని ఆనందమయం చేస్తుంది. చదువుకునే రోజుల్లోని మిత్రులు, ఉద్యోగ సమయంలో కలిసిన మిత్రులు, మార్నింగ్ వాక్‌లో ఏర్పడే బంధాలు, సాహిత్యంతో అనుబంధం ఉంటే అక్కడ కుదిరిన స్నేహాలు వీటిని నిలుపుకుంటే రిటైర్‌మెంట్ జీవితాన్ని మించిన ఆనందం ఉండదు. జీవిత కాలమంతా బిజీగా గడిపినా కనీసం రిటైర్‌మెంట్ తరువాతైనా ఈ బంధాలతో జీవితాన్ని హాయిగా గడిపేయవచ్చు. ఆరోగ్యం, మానవ సంబంధాలతో పాటు రిటైర్‌మెంట్ జీవితంలో తగిన ఆర్థిక భద్రత అవసరం. రిటైర్‌మెంట్ తరువాత జీతం రాదు. అలా అని ఖర్చులు తప్పవు. రిటైర్‌మెంట్ తరువాత ఏ మేరకు ఖర్చులు ఉంటాయనే అంచనా ఉద్యోగంలో ఉన్నప్పుడే నిర్ణయించుకోవాలి. ఆ మేరకు ఆర్థిక భద్రత కోసం ఏర్పాటు చేసుకోవాలి. పెన్షన్ వచ్చే ఉద్యోగం అయితే ఆర్థిక సమస్యలు తీరినట్టే. కానీ అలా పెన్షన్ సౌకర్యం లేని వారు తమ భవిష్యత్తు ఖర్చులను ముందుగానే అంచనా వేసుకుని తగిన ఏర్పాటు చేసుకోవాలి. లేకపోతే ఆ వయసులో ఖర్చుల కోసం ఇతరుల ముందు చేయి చాచడం, లేదా అప్పుడు కూడా సంపాదిస్తే కానీ గడవని పరిస్థితిలో ఉంటే రిటైర్‌మెంట్ జీవితం కష్టంగా మారుతుంది.
